Byggt til framtíðar: velheppnuð ráðstefna Eyglóar, Austurbrúar og Eflu

Umhverfisráðstefna Austurlands var haldin í fyrsta sinn fimmtudaginn 5. júní, á alþjóðadegi umhverfisins. Ráðstefnan var samstarfsverkefni Eyglóar og Austurbrúar ásamt Eflu og er stefnan að halda ráðstefnuna reglulega með nýju þema hverju sinni.

Yfirskrift ráðstefnunnar í ár var „Hvernig byggjum við 2050?“ og var leitast við að svara því hvernig skipulagsmál munu þróast í framtíðinni samhliða efnisvali í byggingar. Ráðstefnan var að þessu sinni haldin í Sláturhúsinu á Egilsstöðum en sú bygging er gott dæmi um hvernig hægt er að endurnýta og aðlaga byggingar að nýrri atvinnustarfsemi og tíðaranda, í stað þess að rífa niður og byggja nýtt.

 

Sunna Ólafsdóttir Wallevik fjallaði um hvernig hægt væri að nýta efnivið sem annars væri urðaður sem fylliefni í steinsteypu. 

Fjölbreytt og fræðandi erindi

Á ráðstefnunni komu fram sérfræðingar úr ólíkum áttum og buðu upp á fjölbreytta sýn á framtíð byggðar, skipulags og efnisvals í mannvirki.
Alexandra Kjeld, umhverfisverkfræðingur hjá Eflu, hóf dagskrána með erindið Verðmæti í byggð. Hún fjallaði um hvernig vistferilsgreiningar (e. life cycle assessments) nýtist til að greina umhverfisáhrif mannvirkja og þannig stutt við upplýsta ákvarðanatöku. Frá og með haustinu verði gerð krafa um slíkar greiningar á framkvæmdum sem krefjist byggingaleyfis.
Skarphéðinn Smári Þórhallsson, landfræðingur og einn forsprakka um nýjan byggðarkjarna í Fljótsdal, kynnti verkefnið Hamborg, hjarta í Fljótsdal – þar sem samspil náttúru, byggðar og samfélags er í forgrunni hjá þessu fámenna sveitarfélagi.
Jóhanna Helgadóttir, skipulagsfræðingur og arkítekt hjá Nordic Office of Architecture, kynnti dæmi um náttúrumiðaða hönnun í Blikastaðalandi í Mosfellsbæ. Þar er lögð áhersla á vistvænt skipulag og hvernig tengja megi byggð betur við náttúrulegt landslag og vistkerfi svo eiginleikar land og byggðar fái að njóta sín saman.
Gunnlaugur Guðjónsson, sviðsstjóri hjá Landi og skógi, fjallaði um timburauðlindna hér á landi og möguleika hennar til framtíðar í byggingariðnaði. Erindi hans undirstrikaði mikilvægi staðbundinna hráefna og árið 2050 ættum við að vera orðin sjálfbær um byggingarvið hérlendis.
Sunna Ólafsdóttir Wallevik, efnafræðingur, fór yfir umhverfisvæna steinsteypu og þróun nýrra byggingarefna sem nýta íslenskar auðlindir á hagkvæman og sjálfbæran hátt. Hún lagði áherslu á að hægt sé að nýta allt efni – það þurfi bara að finna leið til að hráefnanýta það. Sem dæmi hefur efni sem fyrir nokkrum áratugum var flokkað sem úrgangur, mikið verðgildi í dag sem staðgengill sements.
Arnhildur Pálmadóttir, arkítekt og handhafi umhverfisverðlauna Norðurlandaráðs 2024, lokaði dagskránni með innblásnu erindi um endurnýtingu byggingarefna. Hún sýndi fram á hvernig hægt er að hanna fyrir endurnotkun frá upphafi – og þannig draga úr sóun og kolefnisspori bygginga. Arnhildur talaði fyrir hönd hringrásar í byggingariðnaði og sagði að best væri að byggja ekki nýtt, heldur endurnýta byggingar sem til eru fyrir.

Andrúmsloftið á ráðstefnunni einkenndist af uppbyggilegu samtali, þar sem ólík sjónarhorn mættust – einstaklingar komu úr atvinnulífi Austurlands, sveitarfélgönunum og fræðasamfélaginu. Fundargestir tóku virkan þátt í umræðum og spurningum, og var ljóst að áhugi er mikill á því að nálgast skipulags- og byggingarmál með sjálfbærni og staðbundnar aðstæður að leiðarljósi.

Við viljum þakka öllum sem komu að ráðstefnunni fyrir þeirra framlag og vonum að þessi vel heppnaði dagur marki upphafið að nýrri hugsun í skipulagsmálum á Austurlandi.

Í lok ráðstefnunnar voru pallborðsumræður þar sem fyrirlesarar ráðstefnunnar skipuðu pallborðið ásamt heimamönnum.